Miejsko-Gminna Biblioteka
Publiczna

Jak Polacy walczyli i umierali - od Uralu po Normandię Wojenne losy Polski i Polaków są powszechnie znane. Wrześniowa porażka, rozbiór kraju, niewolnicza tułaczka po terytoriach okupantów - niemieckiego i sowieckiego, a jednocześnie nieustanna walka z agresorami - praktycznie na wszystkich frontach i w konspiracji. Zwykle traktuje się te wszystkie batalie wyrywkowo. Rzadko i zwykle z trudem mówi się o nich razem, jednym tchem, a jeszcze rzadziej - w kontekście ludzkich losów: wydarzeń widzianych oczami zwykłego człowieka. Tym razem to się udało. Autorzy przystępnym językiem mówią o zawiłych dziejach Polaków podczas drugiej wojny światowej. Piszą o Blitzkriegu w 1939 roku, o zmaganiach tych, którzy, uciekając przed nazistami, zostali deportowani do sowieckich Gułagów: o ich podziemnej walce o przetrwanie. Przede wszystkim jednak bez nadmiaru szczegółów piszą o ludziach i ich pogmatwanych wojennych losach. O pilotach, żołnierzach i marynarzach, kobietach i dzieciach, którzy, nawet rozproszeni po świecie, łączyli siły w walce przeciwko narzuconej tyranii. Efektem pracy Johnsona i Medyńskiej jest unikatowa, zwięzła, a zarazem bezstronna opowieść o odwadze i harcie ducha w trakcie wojny. Autorzy patrzą na Polaków z zewnątrz, chłodnym okiem obserwatorów pozbawionych uwikłań politycznych i ideologicznych. Ich zdaniem wojenne dzieje naszych rodaków są tak niesamowite, że nie wolno pozwolić im zaginąć w odmętach niepamięci. Nie kryją przy tym swego szacunku i podziwu dla nich. Swoją narrację wzbogacają niepublikowanymi dotąd wspomnieniami świadków oraz fotografiami. Wykraczają w ten sposób daleko poza rozważania ogólne czy akademickie, nadając historycznym faktom treść i barwy, jakie towarzyszyły codziennemu życiu w tamtych trudnych czasach. Mark Johnson urodził się w Londynie w 1959 roku. Jego ojciec pochodził z Jamajki. Matka o korzeniach holendersko-szkockich straciła większość rodziny w Holocauście. Na początku lat 70. Mark zaciągnął się do wojska. Służył na Jamajce, gdzie zwalczał handlarzy narkotyków i gangi na ulicach Kingston. Po odejściu z armii podjął współpracę z służbami celnymi. Niepokonani to owoc jego pasji, którą jest historia militarna. To książka kierowana do szerokiego czytelnika. Opisując jeden z mniej rozumianych na Zachodzie epizodów współczesnej historii, starałem się przedstawić, jak działania wojenne - te, prowadzone na polach bitew, jak i poza nimi - wpłynęły na zwykłych ludzi, mężczyzn i kobiety. W głównej mierze skupiłem się na opisaniu prawdziwych ludzkich przeżyć i emocji ujętych na tle wydarzeń historycznych. Zaintrygowała mnie również niesamowita zawziętość okazana w obliczu porażki oraz okupacji, a także ekstremalnej wrogości w postaci represji i brutalności. Mark Johnson mieszka obecnie w Wielkiej Brytanii, ale większość czasu spędza podróżując i badając mało znane historie mniejszości etnicznych, mających olbrzymi wkład w zwycięstwa Aliantów podczas drugiej wojny światowej w Europie i Azji. Esti Medyńska - urodzona w prima aprilis dziennikarka, tłumaczka i obserwatorka. Ślązaczko-Zaolzianka, która nie posługuje się ani jedną gwarą. Jej pasją są militaria i historia, stąd praca w angielskiej policji i pisanie książek o drugiej wojnie światowej. Podróżuje w każdej wolnej chwili, prowadząc wywiady z ocalałymi z tamtych wydarzeń.

Wydawałoby się, że nie ma nic prostszego. Ot, znaleźć kilkadziesiąt osób, które jako dzieci przeżyły wojnę, zebrać ich relacje i ułożyć w książkę. Jednak żeby stała się lekturą jednocześnie wstrząsającą i pasjonującą, pokazującą bez śladu patosu całą grozę wojny, trzeba być Swietłaną Aleksijewicz. Posiadła ona wyjątkową umiejętność najpierw znajdowania fascynujących tematów, następnie nietuzinkowych rozmówców, z których pamięci potrafi wydobyć to, co najważniejsze, najboleśniejsze, najgłębiej dotąd ukrywane, a wreszcie konstruowania z tych wypowiedzi niezwykłego dzieła. Niezwykły był też fakt, że bohaterowie tej książki w ogóle przetrwali, wojna i okupacja były bowiem na Białorusi, o której przede wszystkim jest ta książka, straszliwe - w stopniu nieporównywalnym nawet z tak przecież doświadczoną Polską. W książce niewiele jest "dorosłej" wojny, walki czy bohaterstwa, nie ma jednak praktycznie relacji bez wspominania głodu, utraty najbliższych, ucieczek, pacyfikacji, samotności, domów dziecka, przeżycia tylko dzięki przypadkowi i łutowi szczęścia. To czyni ją jeszcze bardziej tragiczną i jeszcze bardziej wiarygodną. I tym bardziej trzeba ją przeczytać.
(prof. dr hab. Jerzy Kochanowski)

Było ich 316. Elita wyszkolona do zadań specjalnych. Został jeden. Po latach opowiada jak było naprawdę. Czy jesteśmy gotowi go usłyszeć?Nowa książka autorów głośnego wywiadu rzeki ze Stanisławem Likiernikiem "Made in Poland" (Nagroda Historyczna Tygodnika Polityka).- Zgadza się pan z sentencją wieńczącą monument Cichociemnych: `Słodko i pięknie jest umierać za ojczyznę`?- Nie słyszałem gorszej sentencji. Życie jest piękne. Nie śmierć.Dziewięćdziesięciopięcioletni Aleksander "Upłaz" Tarnawski - żołnierz Armii Krajowej wyszkolony w Wielkiej Brytanii i zrzucony do Polski 1944 roku w sam środek wojennego piekła - to ostatni żyjący cichociemny. Duet Emil Marat i Michał Wójcik przeprowadził z nim rozmowę w swoim stylu - zaangażowanym, bezpośrednim, ludzkim i nieco zaczepnym. Dzięki nim poznajemy Aleksandra Tarnawskiego, którego nie sposób nie polubić. Oto żołnierz-ikona, który mówi, że nie lubi zabijać. Sceptyczny bohater, który zamiast zastrzelić przypadkowo napotkanego sowieckiego pilota - rozmawia z nim i dzieli się jagodami. Legendarny wojownik, który nie znosi patosu. Kombatant uczulony na mitotwórstwo.Towarzysząc Tarnawskiemu na wojennym szlaku ze Szkocji przez Nowogródczyznę do Warszawy, poznajemy kawałek wojennej rzeczywistości oczami człowieka trzeźwego i sceptycznego, który zarejestrował w pamięci nie tylko legendarne akcje jak z filmu, ale też przypadkowe śmierci, rozpacz, nudę i rezygnację. Dzięki temu "Ostatni" jest jak klisza cudem ocalała z wojennej pożogi - daje poczucie obcowania z namacalnym wręcz faktem, historycznym szczegółem. Jednym słowem - z prawdą: `Nie atakowaliśmy. Tylko żeśmy uciekali. Mała różnica. Po ciemku nie widać`.Autorzy przeplatają rozmowę własnymi esejami historycznymi, dbając o to, aby opowieść Tarnawskiego osadzić w kontekście. Przyglądamy się biografiom legend podziemia, takim jak Prawdzic czy Ponury, wreszcie - zataczając daleki łuk - wracamy do płonącej, powstańczej Warszawy, tej samej którą pamiętamy z "Made in Poland".

Podniebni szpiedzy to pasjonująca historia jednostki partnerującej słynnemu ośrodkowi kryptologicznemu w Bletchley Park. W jej skład wchodzili piloci RAF-u wykonujący zdjęcia lotnicze terenów okupowanej Europy i północnej Afryki oraz grupa interpretatorów fotografii. Umiejętności i odwaga tych pierwszych dorównywały osiągnięciom asów myśliwskich, a wiedza i wizjonerstwo tych drugich zapoczątkowały rozwój fotografii trójwymiarowej.Praca tej niezwykłej tajnej jednostki - skupiającej najtęższe umysły, ekscentrycznych oryginałów (legendarny pilot Adrian "Warby" Warburton) i znane osoby (Sarah Churchill, córka premiera) - miała ogromne znaczenie w działaniach wojennych i niewątpliwie zaważyła na losach wojny. Dzięki zwiadowi lotniczemu oraz interpretatorom zdjęć wytropiono i zatopiono krążownik Bismarck, namierzono stanowiska rakiet typu V na terenie Polski, zaplanowano lądowanie w Normandii, a nawet ostrzegano przed Arnhem. Nic nie umknęło czujnemu oku podniebnych szpiegów.Książka ta w barwny, anegdotyczny, a zarazem bardzo rzeczowy sposób opisuje brawurowe wyczyny pilotów-zwiadowców oraz mrówczą, lecz także bardzo twórczą pracę analityków i interpretatorów zdjęć lotniczych. Pokazuje interesujące i słabo znane aspekty wysiłku wojennego aliantów, ludzi stojących za przygotowaniami do tak wielkich operacji jak "Overlord", jak również samą społeczność i obyczaje pracowników tajnego ośrodka.W 2012 roku książka Podniebni szpiedzy znalazła się w ścisłym finale prestiżowej nagrody dla książek militarnych przyznawanej przez Royal United Services Institute i księcia Westminsteru."Książka wypełnia ogromną lukę w historiografii drugiej wojny światowej, i to w sposób zarówno porywający, jak i intelektualnie bez zarzutu. Od tej pory nikt nie będzie mógł rekonstruować tamtych wydarzeń bez oddania kluczowej roli ośrodka w Medmenham w pozyskiwaniu przez aliantów informacji wywiadowczych".Andrew Roberts, autor książki Wicher wojny. Nowa historia drugiej wojny światowej"Fascynująca lektura i znaczący wkład w historię II wojny światowej" - prof. David Reynolds"Książka rzuca nowe światło na niektóre z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej" - Robert McCrum, "Observer"Taylor Downing to historyk i producent telewizyjny. Studiował w Latymer Upper School i Christ’s College w Cambridge. Pracował w Imperial War Museum, zrealizował ponad dwieście programów dokumentalnych oraz nagradzane filmy historyczne. Napisał także Cold War (z Jeremym Isaacsem) i Churchill’s War Lab.

Kiedy dostał skierowanie do Dywizjonu 303, tylko prychnął z pogardą: O polskim lotnictwie wiedziałem tylko tyle, że przetrwało jakieś trzy dni w starciu z Luftwaffe. Nie spodziewał się zbyt wiele po tej bandzie dzikusów - przymusowo uziemieni, zamiast Niemców, podbijali Brytyjki i lokalne puby, nie przejmując się nieznajomością angielskiego. Gdy wreszcie pozwolono im latać - pierwsze zestrzelenie było efektem samowolnego wyłamania z szyku. Rozwalają wszystko, co wejdzie im w drogę. Uwielbiają strzelać do szkopów i traktują to jako świetny ubaw - przyznał osłupiały Kentowski. Zachwycony polską brawurą zaczął uczyć się języka polskiego, przyjął jako osobisty emblemat polskiego orła na tle kanadyjskiego klonowego liścia, a brytyjskiego oficera, który nie wstał do polskiego hymnu, położył jednym uderzeniem pięści. 21 lat w lotnictwie wojskowym miało swoją cenę. Nieudane związki z kobietami, trudne relacje z dziećmi oraz alkohol pozwalający oswoić powracające koszmary. Dopiero po śmierci John Kent mógł wrócić tam, gdzie czuł się najlepiej, do swoich Polaków - jego prochy rozsypano nad bazą myśliwską RAF w Northolt.

Misternie skonstruowana fabuła, której wątki łączą się ze sobą w najmniej oczekiwanych momentach. Jest sierpień 1939 roku, nad Polskę nieuchronnie zbliża się widmo wojny. Życie dwóch braci zmienia się z dnia na dzień, kiedy staje się jasne, że świat, jaki dotychczas znali, chyli się ku upadkowi. Starszy sierżant Bronek Zaniewski będzie musiał zmierzyć się z wrogiem na linii frontu, podczas gdy Staszek, młodszy z braci, zrobi wszystko, by zapewnić bezpieczeństwo Żydówce, której oświadczył się tuż przed niemiecką inwazją. Seria Parabellum to nie tylko pełna napięcia opowieść o polskiej historii, ale także okazja do spojrzenia na konflikt oczami oficera Wehrmachtu, Christiana Leitnera - jednej z ciekawszych postaci na firmamencie współczesnej polskiej literatury.

Maj 1945. Hitler nie żyje. Trzecia Rzesza leży w gruzach. Żaden aliancki żołnierz nie chce być tym ostatnim, który zginie w walce z Niemcami. Ale kapitan Jack Lee i jego ludzie mają jeszcze jedną misję: muszą ocalić francuskich mężów stanu przetrzymywanych przez esesmanów w tyrolskim zamku. Tak zaczyna się najbardziej nieprawdopodobna bitwa II wojny światowej. Niewielki oddział amerykańskich czołgistów walczy z fanatycznymi oddziałami Waffen‑SS w obronie zamku Itter i przetrzymywanych tam Francuzów. Wśród więźniów są politycy (w tym dwóch byłych nienawidzących się premierów), generałowie, ich żony i kochanki.U boku Amerykanów stają żołnierze Wehrmachtu. Oparta na oficjalnych amerykańskich, francuskich i niemieckich archiwaliach, pamiętnikach i relacjach uczestników wydarzeń to prawdziwa historia najbardziej niewyobrażalnego, bezprecedensowego sojuszu i wspólnej desperackiej walki wrogów w II wojnie światowej.